مرکز مطالعات ايران و بالکان
کمک به مرکز
Date History

مرگ "شاه حسين اردني" پادشاه پيشين اردن (1999م)


شاه حسين بن طلال پادشاه پيشين اردن در چهارم نوامبر سال 1935م در اردن به دنيا آمد و تحصيلات خود را در دانشگاه نظامي انگليس به پايان برد. وي به دنبال ترور پدربزرگش ملك عبداللَّه و حكومت چند ماهه پدر خود، امير طلال، در سال 1953م در 18 سالگي به سلطنت رسيد. وي در ابتدا با جمال عبدالناصر رئيس جمهور وقت مصر، مبارزه سياسي مي‏كرد، ولي پس از جنگ اعراب و اسرائيل در سال 1967م ناچار شد تا به همراه عبدالناصر، يك جبهه واحد عليه رژيم صهيونيستي تشكيل دهد. در پي اين جنگ، خيل عظيم آوارگان فلسطيني راهي اردن شدند و انبوه فلسطينيان مسلح و غيرمسلح در اين كشور، بزرگ‏ترين مشكل ملك حسين به شمار مي‏رفت. او براي سركوبي و تضعيف فلسطينيان ساكن اردن، كشتار وسيعي را در 17 سپتامبر 1970م آغاز كرد و نزديك به 15 هزار فلسطيني را قتل‏عام نمود. با اين حال، وي به درخواست جمال عبدالناصر كه روزهاي پاياني عمر خود را مي‏گذراند پيمان هم‏زيستي با ياسر عرفات را به امضا رساند. ملك حسين در ابتدا در جنگ‏هاي ضد صهيونيستي شركت مي‏كرد ولي كم كم از مقابله و رويارويي با اين رژيم پرهيز كرد و علاوه بر شركت نكردن در جنگ چهارم اعراب و اسرائيل، حتي روابط خود را با مصر و سوريه كه در تضاد با صهيونيسم قرار داشتند كاهش داد. شاه حسين از اين پس، همواره از ضرورت به رسميت شناختن اسرائيل در صورت عقب‏نشيني اين رژيم از اراضي اشغال شده پس از جنگ شش روزه در سال 1967م، و نيز طرح تشكيل يك دولت خودمختار فلسطيني در كرانه باختري رود اردن حمايت مي‏كرد، به طوري كه در دنياي عرب به عنوان رهبري محافظه‏كار و طرفدار نظريه هم‏زيستي مسالمت‏آميز با رژيم صهيونيستي شناخته شد. وي در كودتاي سال 1979م صدام حسين، همراه و متحد سياسي و نظامي او بود و از رژيم بعثي عراق در طول جنگ تحميلي عليه جمهوري اسلامي ايران، حمايت گسترده‏اي به عمل آورد. ملك حسين در سال‏هاي دهه 1980م به تدريج روابط خود را با كشورهاي ديگر عرب بهبود بخشيد و با دريافت كمك‏هاي مالي از كشورهاي ثروت‏مند عربي، وضع اقتصادي اردن را ترميم كرد. ولي پشتيباني ملك حسين از عراق در جريان تجاوز اين كشور به كويت و تلاش وي براي جلب حمايت كشورهاي ديگر عرب از صدام حسين، به موقعيت ملك حسين در غرب و كشورهاي عربي كه از كمك‏هاي مالي آنها برخوردار بود، لطمه شديدي وارد ساخت و موجب قطع اين كمك‏ها به اردن گرديد. وي در شرايط سياسي خاص پس از اين جنگ، براي خروج از تنگناهاي سياسي و اقتصادي خويش، تز هم‏زيستي مسالمت‏آميز خود با رژيم صهيونيستي را عينيت بخشيد و در 25 ژوئيه 1994م از ادعاي ارضي خود عليه صهيونيست‏ها چشم‏پوشي كرد و رسماً اسرائيل را به رسميت شناخت. اين امر، خشم مسلمانان و دولت‏هاي اسلامي را برانگيخت و حسين اردني را بيشتر از قبل، منفور نمود. شاه حسين مدت كوتاهي قبل از مرگ، برادرش حسن‏بن طلال را كه سال‏ها ولي‏عهد وي بود، از اين سمت بركنار كرد و فرزند ارشدش، عبداللَّه دوم را به ولي‏عهدي برگزيد. ملك حسين بن طلال سرانجام در هفتم فوريه 1999م پس از 46 سال سلطنت در 64 سالگي پس از يك دوره بيماري، به كام مرگ فرو افتاد.

تمامی حقوق متعلق به مرکز مطالعات ایران، بالکان و اروپای مرکزی می باشد. طراحی توسط پورتال ایمن