آغاز جنگ ژاپن و روسيه (1904م)

در روز هشتم فوريه 1904م چند كشتي ژاپني، ناوگان روسيه در بندر چيني پرْت آرتور را كه در اجاره روسيه بود مورد حمله قرار دادند و به دنبال آن، در مناطق متصرفي روسيه در منچوري نيرو پياده كردند. اين جنگ كه در نتيجه رقابت ژاپن و روسيه براي تسلط بر شبه جزيره كره و منچوري آغاز شد تا سال 1905م به طول انجاميد و شكست‏هاي پي‏درپي قواي روسيه در اين جنگ، به موقعيت تزار نيكلاي دوم، لطمه شديدي وارد ساخت. دولت تزاري براي جبران اين شكست‏ها، ناوگان جنگي خود را از درياي بالتيك به خاور دور منتقل كرد، ولي ناوگان روسيه در اين سفر دريايى طولاني، توان جنگي خود را از دست داد و در ماه مه 1905م در يك نبرد دريايى با ناوگان جنگي ژاپن منهدم شد. دولت روسيه كه توان ادامه جنگ را نداشت، سرانجام ميانجي‏گري تئودور روزولت، رئيس جمهور وقت امريكا براي خاتمه دادن به اين جنگ را پذيرفت. لطمه‏اي كه با امضاء قرارداد صلح با ژاپن بر حيثيت تزار نيكلاي دوم وارد آمد، زمينه را براي اولين انقلاب روسيه در سال 1905م فراهم ساخت، هرچند در اين ميان اعتصاب كارگران ناراضي و كشتار آنان در يكشنبه سياه نيز عاملي مهم براي بروز اين انقلاب بود.